Veel mensen planten bloemen en struiken in hun tuin om vlinders te lokken. Volwassen vlinders zijn niet zo kieskeurig en drinken graag nectar van verschillende bloeiende planten.
Hoewel deze bloeiende planten noodzakelijk zijn voor onze vlinders, zijn er planten die minstens even belangrijk zijn. En deze planten worden spijtig genoeg vaak verwijderd! Zelfs door de grootste vlinderliefhebbers onder ons!
In tegenstelling tot de volwassen vlinders, zijn hun rupsen zéér kieskeurige eters. Rupsen eten vaak maar één of enkele soorten planten. Vlinders gaan daardoor dus heel gericht op zoek naar specifieke planten om hun eitjes op te leggen. Deze planten noemen we waardplanten.
Hoe belangrijk zijn waardplanten voor vlinders?
Zonder hun waardplanten kunnen vlinders zich niet voortplanten. Ze zijn dus super belangrijk!
Daardoor is ook de mobiliteit van sommige vlindersoorten relatief begrensd. Als hun specifieke plantensoort(en) niet aanwezig zijn in een gebied is het onmogelijk voor de vlindersoort om er te overleven.
Dit kan bijvoorbeeld worden gezegd over het Dwergblauwtje, deze vlinder heeft de Wondklaver als waardplant.
Op de kaart hieronder kan je de gebieden zien in Vlaanderen waar zowel het dwergblauwtje als de wondklaver zijn waargenomen. Aangezien deze vlindersoort afhankelijk is van deze klaver is het ook niet verwonderlijk dat de vlinder voornamelijk wordt waargenomen in gebieden waar ook de waardplant wordt gezien.
Waarnemingen van het Dwergblauwtje1 en de Wondklaver2
Belangrijke waardplanten voor vlinders
Hieronder kan je enkele belangrijke waardplanten vinden en de vlinders die ze ondersteunen.3
Deze planten kunnen ook vaak aangetroffen worden in tuinen en stedelijke gebieden.
Meestal hebben stadstuinen en parken wel genoeg bloeiende planten die nectar geven aan onze vlinders, maar worden de belangrijke waardplanten gezien als ‘onkruid’ en worden ze verwijderd.
Het is dus zeer belangrijk om het bewustzijn rond deze essentiële planten te verhogen.
Grote impact
Meer waardplanten heeft ook een positieve impact op de rest van de voedselketen. Vele diersoorten zijn afhankelijk van zowel rupsen als vlinders als hun voedselbron.
Denk maar aan allerlei soorten vogels, reptielen en spinnen. Maar ook zoogdieren zoals vleermuizen die onder andere nachtvlinders eten. Vele van deze dieren staan ook onder druk.
Wat kunnen we doen?
- Laat een stukje tuin verwilderen
Door een stukje gazon niet te bemesten en niet te maaien komen verschillende waardplanten vaak spontaan voor. Grassen voor zandoogjes en dikkopjes, rolklaver voor het icarusblauwtje, schapenzuring voor de kleine vuurvlinder.
Laat brandnetels en distels staan
Brandnetels en distels zijn niet de meest geliefde planten in een tuin. Toch zijn deze planten zeer belangrijk. Ze zijn namelijk de enige voedselbron voor verschillende vlinders.
Maai bermen zo laat mogelijk
Een groot deel van de waardplanten komt van nature voor in onze bermen.
Door deze later op het jaar te maaien geef je vlinders de kans om deze te gebruiken.
Het is zeer belangrijk dat ook lokale besturen dit doen. Vele gemeenten en steden promoten meer bloemen voor bijen en vlinders maar maaien vervolgens hun bermen te vroeg waardoor de cruciale waardplanten in deze bermen verdwijnen.
Een berm mag volgens het bermbesluit pas gemaaid worden vanaf 15 juni.4 In deze periode is er echter nog heel veel bloei. Ook insecten die na 15 juni nog niet volgroeid zijn (ei, rups of pop) worden bij een maaibeurt genadeloos opgeruimd. De oplossing is gefaseerd maaien waarbij ongeveer de helft van de wegberm ongemaaid blijft, zodat er een lappendeken ontstaat van hoge en lage grasbermen.
- Tijdelijke natuur aanleggen
Braakliggende gronden en nog niet aangesneden percelen kunnen ingezaaid worden met bloemenmengsels of klaversoorten. Klavers zijn een waardplant voor heel wat vlinders.
Dit is ook goed voor het perceel zelf aangezien de begroeiing de grond beschermt tegen bodemerosie.
Gebruik zo weinig mogelijk meststoffen
Bemesting is niet goed voor onze vlinders. Door het bemesten van tuinen en graslanden verdwijnen de bloemen en veranderen ze in saaie groene vlaktes. Ook in natuurgebieden zien we een afname van vlinders door de verrijking van de bodem, met name door stikstof. Gebruik daarom zo weinig mogelijk meststoffen en laat de bloemen groeien!
- Gebruik geen pesticiden
Vlinders en hun rupsen lijden onder het gebruik van pesticiden.
Op het openbaar terrein zijn deze al verboden. Spijtig genoeg vinden ze nog steeds de weg in veel tuinen en moestuinen. Nochtans kunnen we zonder.
Bekijk daarom zeker de webtool van de Vlaamse overheid Mijn gifvrije tuin en ga zelf aan de slag!
LEES OOK:
Dood hout, een bron van leven
Geschreven door Ran Staelens