Stadsplanners zijn vaak gepassioneerde voorstanders van straatbomen. Hoewel steden krappe budgetten hebben, biedt stedelijk groen een uitstekend rendement op de investering.
Ja, bomen laten bladeren en fruit vallen, produceren stuifmeel en hebben wortels die soms trottoirs kunnen omhoog drukken.
Toch maken bomen zo'n groot verschil voor de levenskwaliteit en het stadsbeheer dat dit kleine problemen zijn om te overwinnen. De voordelen van straatbomen zijn veel groter dan hun uitdagingen.

1. Straatbomen verbeteren de gezondheid en het welzijn

Gemakkelijke toegang tot groen draagt bij aan een goede gezondheid en welzijn.
Voor veel mensen zijn de bomen buiten hun huis hun voornaamste contact met de natuur.
Een studie heeft aangetoond dat wonen in een straat met straatbomen dezelfde gezondheidsverbetering verschaft als 7 jaar jonger zijn¹.
Ander onderzoek heeft aangetoond dat de positieve effecten van het wandelen tussen bomen tot 7 uur kunnen aanhouden².
De Japanners hebben dit principe omarmd en 'bosbaden' nemen is een aanbevolen therapeutische techniek.

2. Bomen maken straten veiliger, voor voetgangers en spelende kinderen

Onderzoek toont aan dat voertuigen langzamer rijden in straten met straatbomen, waardoor wegen veiliger worden voor voetgangers en spelende kinderen³.
Dit stimuleert ook mensen om zich te voet te verplaatsen.
De verhoogde aanwezigheid van voetgangers ontmoedigt ook sommige vormen van criminaliteit.
Er is ook geconstateerd dat bomen in de buurt van huizen betere speelmogelijkheden voor kinderen creëren.

3. Bomen dragen bij aan bloeiende winkelbuurten

Uit bevindingen blijkt dat winkelstraten met bomen meer verkopen en meer investeringen aantrekken dan winkelstraten zonder bomen⁴.
Dit komt omdat openbaar groen zoals bomen, groene ruimtes creëren waar mensen het liefst samenkomen en meer tijd doorbrengen.
Klanten die niet gehaast zijn, spenderen meer geld, wat de lokale economie ondersteunt.

4. Straatbomen hebben een positieve invloed op vastgoedprijzen

Bomen hebben zo'n sterke esthetische aantrekkingskracht dat een boom naast uw huis hebben, de waarde van het onroerend goed verhoogt⁵.
Breedbladige bomen hebben de grootste impact, deze bomen blijken de huiswaarde met  5 - 18 procent te verhogen.

5. Bomen kunnen helpen energie te besparen

Door een boom op de optimale plek naast een gebouw te laten groeien, creëert deze boom schaduw en verlaagt deze de luchttemperatuur, waardoor er minder airconditioning nodig is bij warm weer.
Bomen die als een windscherm worden geplant, voornamelijk groenblijvende bomen, kunnen de impact van koude windstoten op huizen verzachten, de verwarmingsbehoefte van een gebouw verlagen en zo het energieverbruik verminderen⁶.

6. Steden kunnen gekoeld worden door bomen

Veel steden ervaren het 'stedelijk hitte-eilandeffect', waarbij het kunstmatige landschap veel meer warmte van de zon opneemt dan het omliggende landelijke gebied.

Ten eerste: bomen koelen de lucht onder hun takken door zonlicht te blokkeren en schaduw te creëren.

Ten tweede: als bomen verdampen, heeft het vocht dat van het bladoppervlak verdampt een extra verkoelend effect.
Door slechts 10 procent meer bomen in onze steden te planten, zou de temperatuur in de stad met 3-4°C kunnen dalen, wat steeds belangrijker zal worden naarmate het klimaat warmer wordt⁷.

7. Bomen verminderen de afvoer van regenwater en vertragen bodemerosie

Stedelijke drainagesystemen worden vaak overspoeld bij hevige regenbuien.
Strategisch geplaatste bomen kunnen deze belasting op verschillende manieren verlichten.
Boomwortels stabiliseren de grond en voorkomen dat deze in afvoeren en waterlopen wegspoelt. Waar deze grond samen met ander afval verstoppingen veroorzaakt, wat een verhoogd risico op overstromingen met zich meebrengt.
Boomkruinen houden ook regenwater vast, waardoor het water minder snel wegstroomt.
Het water is ook schoner omdat bomen verontreinigende stoffen deels kunnen verwijderen.
Voor elke extra 5% aan stedelijke boombedekking wordt de afvoer van regenwater met 2% verminderd⁸.

8. Indringend geluid kan worden gedempt door boomgeluiden

Lawaai van verkeer en andere kunstmatige bronnen kan worden gecompenseerd door boomgeluiden.
Het is aangetoond dat ruisende bladeren en vogelgezang de impact van doordringende stadsgeluiden verzachten en een goed geplaatste boom kan geluidsoverlast tot 40% verminderen⁹.

9. Straatbomen ondersteunen het dierenleven

Bomen bieden onderdak en voedsel voor een breed scala aan dieren.
Ze dragen bij aan een diverse en gezonde insectenpopulatie die het belangrijkste onderdeel is van veel ecosystemen. Bijen en andere insecten worden aangetrokken door boombloemnectar en stuifmeel.
Vogels en vleermuizen smullen dan weer van deze insecten.
Boomvruchten en noten trekken ook andere vogels en dieren aan. Het meeste hiervan gebeurt hoog boven het maaiveld, weg van de luidruchtige mensen die anders de dieren kunnen afschrikken.

10. Luchtvervuiling kan worden opgevangen door bomen

In 2019 werden 6.500 voortijdige overlijdens in België veroorzaakt door luchtvervuiling.
Dat blijkt uit een rapport van het Europese Milieuagentschap.
Er wordt gedacht dat luchtvervuiling jaarlijks 400.000 sterfgevallen veroorzaakt in Europa.
Een studie van Lancaster University heeft aangetoond dat straatbomen de hoeveelheid vervuiling langs de weg die huizen binnenkomt met 50% kunnen verminderen¹⁰.

Grotere bomen hebben een groter luchtzuiverend vermogen.
Bomen met een stamomtrek van 77 cm kunnen 70 keer effectiever zijn in het verwijderen van vervuiling dan bomen met een omtrek van 8 cm¹¹.

11. Straatbomen zijn een motor voor maatschappelijke cohesie

Het gevoel van een plaats is nauw verbonden met het gevoel van de gemeenschap.
De fysieke structuur van een ruimte kan sociale cohesie ondersteunen.
De aanwezigheid van een natuurlijke omgeving kan sociale ervaringen vergemakkelijken, haalt mensen uit hun huizen en werkplaatsen en brengt hen naar gemeenschappelijke ruimtes.
Daarom is het belangrijk dat publieke groene ruimte toegankelijk is.
Als de drempel te hoog is, zullen mensen er geen gebruik van maken¹². 

Regressiemodellen tonen aan dat de beleving van lokaal groen meer invloed heeft op de maatschappelijke cohesie (8%)  dan individuele variabelen zoals geslacht, leeftijd en onderwijs die samen slechts 3% vormen¹³.  

12. Bomen slaan koolstof op

Het planten van bomen is een gemakkelijke en kosteneffectieve manier om koolstofdioxide uit de atmosfeer te verwijderen. Naarmate bomen groeien, combineren ze koolstofmoleculen met water om energierijke koolhydraten te produceren, waarbij de koolstof tientallen jaren of zelfs eeuwen wordt vastgehouden.

LEES OOK: 

Hoe Bomen Onze Steden (Kunnen) Redden

Geschreven door Ran Staelens